Δεν είναι λίγες οι φορές που έχω μπει στο προσωπικό μου λογαριασμό, είτε αυτό είναι το Facebook είτε το Instagram, με σκοπό να δω τι συμβαίνει στον έξω κόσμο και στους διαδικτυακούς μου φίλους. Ο « Σ» βρίσκεται σε εξωτικά μέρη ή ζει απλά μια χλιδάτη ζωή από το πουθενά, η «Λ» πιο όμορφη από ποτέ και παντού τα ίδια hashtags :#ΥΟLO, #WAKEUPLIKETHIS, #AWESOMENESSκοκ. Κατά πόσο όμως όλα αυτά ανταποκρίνονται στη πραγματικότητα; Φαντάζουν όλα όντως τόσο ιδανικά στις ζωές τους ,που τίποτα δεν πάει στραβά; Ή μήπως εγώ κάνω κάποιο λάθος με τη ζωή μου;
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή και ας δούμε πως έχουν τα πράγματα ρεαλιστικά και επιστημονικά. Ο καθένας από εμάς έχει μια προσωπική ταυτότητα. Αυτή τη ταυτότητα την έχουμε φτιάξει εμείς για τους εαυτούς μας, είναι η συμπεριφορά μας, είναι ο χαρακτήρας μας. Είναι η ικανότητα μας – από την εφηβική μας ηλικία!- να αντιλαμβανόμαστε ποιοι είμαστε, ότι είμαστε ξεχωριστά όντα από την οικογένεια μας, από τα πρόσωπα γύρω μας και κυρίως διαφορετικές προσωπικότητες.
Παρόλα αυτά όμως ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται ανάλογα στον κύκλο στον οποίο βρίσκεται. Για να γίνω πιο σαφής , φέρτε στο μυαλό σας κάποιες στιγμές από τη καθημερινότητα σας: αλλιώς συμπεριφέρεστε όταν είστε μόνοι σας, αλλιώς όταν μιλάτε με κάποιον φίλο, αλλιώς όταν σας απευθύνει το λόγο ο διευθυντής σας. Στο συγκεκριμένο θέμα, ας θέσουμε ως «κοινωνικό μας περίγυρο» τα social media, εφόσον έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας τα τελευταία χρόνια. Θέλουμε να προβάλλουμε μόνο τα θετικά μας στοιχεία, φωτογραφίες που δείχνουν μια πλούσια ζωή και φυσικά δεν ποστάρουμε φωτογραφίες που δεν μας κολακεύουν. Αυτό έχει ως σκοπό να αποδείξουμε ότι οι ζωές μας είναι πολύ καλύτερες από αυτές άλλων ανθρώπων. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό και γιατί έχουμε αυτή την ανάγκη για δημόσιο θαυμασμό; Συνήθως τα άτομα εκείνα τα οποία προβάλλουν μια πλασματική ζωή, δρουν έτσι επειδή «είναι ο μόνος τρόπος» για να γίνεις αποδεκτός στον διαδικτυακό κόσμο και δεν επιθυμούν την «κοινωνική ήττα». Αιτιατό αυτού του φαινομένου είναι να φτάνει ο κάθε χρήστης στο σημείο να συγκρίνει τον εαυτό του και τη ζωή του με τα πρότυπα που προβάλλονται στα social media. Αυτός ο καταιγισμός της τελειότητας ενέχει, χωρίς καμία υπερβολή, εμμονές, ανασφάλεια, στρες και ενίοτε θλίψη. Η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως φαύλος κύκλος, από τη στιγμή που παρουσιάζουν οι μεν τα τάδε πρότυπα και οι δε να νιώθουν «ανίκανοι» επειδή δεν μπορούν να πλησιάσουν τα συγκεκριμένα.
Έρευνα στη Μ. Βρετανία η οποία εστίασε ακριβώς σε αυτό το φαινόμενο, του κατά πόσο μπορεί να επηρεαστεί το υποκείμενο από τα πρότυπα των social media κατέληξε ότι το 51% του δείγματος παρουσίασε θλίψη στη προσπάθεια να συγκριθεί και να προσαρμοστεί με τους «κοινωνικά αποδεκτούς» χρήστες.
Σε δεύτερη μοίρα αναφορικά με το γιατί μπορεί κάποιος να προβάλλει κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά είναι –πέρα από τη τάση της εποχής -έρχονται οι ναρκισσιστές, οι οποίοι λόγω της τυχόν ανασφάλειας τους επιθυμούν να επιβεβαιώνονται συνεχώς για την ομορφιά τους μέσω του κοινού. Ένα τρίτο ενδεχόμενο -αλλά σε ελάχιστες περιπτώσεις- είναι ο χρήστης να πάσχει από μια όχι και τόσο εμφανής κατάθλιψη, την ονομαζόμενη «χαμογελαστή κατάθλιψη». Το άτομο που νοσεί από χαμογελαστή κατάθλιψη νιώθει άδειο και ανασφαλές και επειδή δεν θέλει να τον κρίνουν οι άλλοι, επιθυμεί να φαίνεται συνέχεια χαρούμενο, ιδιαίτερα επικοινωνιακό και ενεργό. Τέλος, ας μην ακυρώνουμε το ενδεχόμενο, το πρότυπο του κοινωνικά αποδεκτού χρήστη να υφίσταται μόνο και μόνο επειδή θέλει να ενημερώνει τους φίλους του για το πού βρίσκεται και το πώς ζει λόγω της εξωστρέφειας του και της επικοινωνιακής του πρόθεσης. Ακολουθώντας τη θεωρία του ψυχολόγου Abraham Maslow σχετικά με την αυτό-πραγμάτωση θεωρώ πως εκεί είναι το κλειδί: ο ιδανικός εαυτός και η εικόνα του εαυτού πρέπει να συμφωνούν μεταξύ τους. Δεν υπάρχει κανένας λόγος και καμία λογική να θες να γίνεις αποδεκτός προβάλλοντας έναν άλλον αντί εσένα. Μπορείς όμως να γίνεις καλύτερος από αυτό που είσαι! «Αν σχεδιάζεις να είσαι κάτι πολύ λιγότερο από αυτό για το οποίο είσαι ικανός, τότε θα είσαι δυστυχισμένος για το υπόλοιπο της ζωής σου» - Abraham Maslow.
Ονομάζομαι Ζωή Παστού και είμαι τελειόφοιτη MSc Ψυχολογίας του University of East London. Είμαι μέλος στην Ελληνική Νευροψυχολογική Εταιρεία και εκπαιδεύομαι στη Συστημική Ψυχοθεραπεία. Παρακολουθώ και συμμετέχω σε συνέδρια και σεμινάρια ψυχολογίας, ειδικότερα στο κλάδο της ψυχολογίας παιδιού και εφήβου, όπου και στοχεύω στην εξειδίκευση μου πάνω σε αυτό το κλάδο. Αρθρογραφώ σε επιστημονικά site Ψυχολογίας, ενημερώνομαι και παρακολουθώ τις τελευταίες μελέτες στο κλάδο και συμμετέχω ενεργά σε ερευνητικά προγράμματα. Εργάζομαι σε σχολείο και η αγάπη μου για τα παιδιά ήταν το έναυσμα για τη συγκεκριμένη επιστήμη. Πιστεύω ακράδαντα πως «όταν πονάει η ψυχή, νοσεί και το σώμα» , γι΄αυτό και οι σπουδές μου στη Ψυχολογία με βοηθούν πολύ να κατανοήσω και να αντιμετωπίσω τα προβλήματα του κόσμου.
Comments