Έχεις παρατηρήσει ποτέ ότι η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, ή το τέλος μιας σχέσης, ή μια ξαφνική μετακόμιση, ή η απώλεια ενός αντικειμένου, είναι γεγονότα που όταν συνοδευτούν από αρνητικά συναισθήματα αποτελούν έναν «μικρό ή μεγάλο θάνατο»; Έναν θάνατο συνοδευόμενο από ζωηρές εικόνες και έντονες μυρωδιές που σίγουρα θα νοσταλγήσεις; Φυσικά και δεν έχουν όλοι οι «θάνατοι» την ίδια ένταση και επίδραση, καθώς η σοβαρότητα του πένθους είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το τύπο της σχέσης που έχει δημιουργηθεί μεταξύ του θανόντα και του πενθούντα. Όμως, κάθε συναλλαγή με το περιβάλλον εμπεριέχει το φόβο της απώλειας, καθώς αναπτύσσεται μια σχέσης διαρκούς αλληλεπίδρασης. Όμως, τι γίνεται στην περίπτωση που αυτή η αλληλεπίδραση διακόπτεται ακούσια; Εκεί μιλάμε για «θάνατο»; Η επιστημονική κοινότητα, λοιπόν, έχει ασχοληθεί με αυτά τα θέματα και χρησιμοποιεί ορισμούς που δηλώνουν την ψυχολογική κατάσταση στην οποία περιέρχεται το άτομο που βιώνει μια απώλεια. Πρώτος ο Freud, στη θεωρία του για το πένθος, ορίζει το πένθος ως μια προσαρμοστική αντίδραση στην απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή μιας αφηρημένης ιδέας, που ως διεργασία είναι επίπονη και χρονοβόρα. Και αυτό διότι το άτομο αρνείται να συνειδητοποιήσει την απώλεια και να αποδεχτεί τη νέα πραγματικότητα, καθώς παρατηρείται μέσα του μια διαρκής σύγκριση μεταξύ της αλλοτινής σχέσης με το εκάστοτε αντικείμενο και της τωρινής απουσίας του. Και η Kubler- Ross έχει μελετήσει το πένθος και μάλιστα η θεωρία της είναι η πιο διαδεδομένη και περιλαμβάνει πέντε στάδια ή φάσεις, που εξηγούν τις αντιδράσεις του ατόμου μπροστά στο θάνατο. Το πρώτο είναι το στάδιο της άρνησης που σχετίζεται κυρίως με τα γεγονότα, τις επιπτώσεις ή την πιθανότητα θανάτου, στη συνέχεια βρίσκεται το στάδιο που κυριαρχεί το αίσθημα του θυμού, ή και άλλων συναισθημάτων, όπως η αίσθηση αδικίας, η απώλεια ελέγχου, η θλίψη και οι ενοχές. Ακολουθεί το στάδιο της διαπραγμάτευσης με κάποιον «σημαντικό άλλο», όπως για παράδειγμα με τον ιατρό ή τον Θεό. Στο προτελευταίο στάδιο, εμπλέκεται ξανά το αίσθημα θλίψης σε μεγαλύτερο και εντονότερο βαθμό και τέλος εντοπίζεται το στάδιο της αποδοχής. Στο τελευταίο στάδιο, το άτομο συμφιλιώνεται με το θάνατο. Δεν σημαίνει βέβαια ότι πρέπει όλοι μας να βιώσουμε τα στάδια με την ίδια γραμμική ακολουθία, καθώς εναλλάσσονται στη σειρά και ποικίλουν στη διάρκεια. Μπορεί όλα αυτά, να μην βοηθούν στο να μας κάνουν να πονάμε λιγότερο ή να θυμόμαστε λιγότερο. Αποτελούν όμως, βασικές γνώσεις που μέσω αυτών μπορούμε να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας, να αποδεχτούμε τη νέα πραγματικότητα και να απελευθερωθούμε από την ανάγκη να μένουμε προσκολλημένοι ανακατασκευάζοντας την κοσμοθεωρία μας. Μήπως τελικά η απώλεια είναι η μοναδική ζωτική ένδειξη της εξέλιξης μας;
Comments